Η σχέση της λεγόμενης «Ευρύτερης Προοδευτικής Παράταξης» με την ελληνική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, πέρασε και συνεχίζει να περνά από σαράντα κύματα. Για να το θέσουμε καλύτερα δεν ήταν ποτέ σταθερή πόσο δε άλλων μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Παίρνοντας ως αφετηρία (για πρακτικούς λόγους) την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974 έως σήμερα, θα παρατηρήσουμε διάφορες διακυμάνσεις των σχέσεων αυτών που ξεκινούν από σκεπτικισμό, συνεχίζουν με ελπίδα, έπειτα σταθερότητα, μετά ρήξη και τέλος αβεβαιότητα. Η αρχή για την ελληνική κεντροαριστερά έγινε με την ίδρυση και την εδραίωση του στο πολιτικό σύστημα για πολλές δεκαετίες του ΠΑΣΟΚ.
Ο επιχειρηματικός κόσμος, όπως με κάθε πολιτικό κόμμα προερχόμενο από την Αριστερά, αντιμετώπισε με πολύ σκεπτικισμό αυτόν τον νέο πολιτικό φορέα. Περνώντας όμως ο καιρός και με την Δεξιά να αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες τόσο της κοινωνίας όσο και της οικονομίας, οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες αναζήτησαν μια νέα πολιτική πρόταση που θα κάλυπτε τις απαιτήσεις τους. Το ΠΑΣΟΚ ως ανερχόμενη και κυρίαρχη πλέον παράταξη στον χώρο της Κεντροαριστεράς έδειχνε να έδινε μια νέα προοπτική και ελπίδα και στον επιχειρηματικό κόσμο, κυρίως των μικρομεσαίων που, όπως είναι κοινά αποδεκτό, είναι η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Έτσι, έγινε το μεγάλο και ίσως το δυσκολότερο βήμα, δηλαδή να περάσουμε από την φάση της δυσπιστίας στην φάση της ελπίδας. Και αυτό ήταν πολύ πιο δύσκολο από όσο μπορούμε τώρα να κατανοήσουμε, καθώς άρχισε να ανατρέπεται από την πλευρά των επιχειρηματιών η λογική ότι η Αριστερά (με την ευρεία έννοια του όρου) ήταν κατά της επιχειρηματικότητας. Φυσικά αυτός ο μύθος είχε μια δόση αλήθειας, επομένως και το ΠΑΣΟΚ από την μεριά του έσπασε όποια στεγανά χρειαζόταν, προκειμένου να δείξει έμπρακτα ότι θέλει πάση θυσία να καταρρίψει αυτόν τον μύθο ώστε να έχει κυβερνητική προοπτική.
Από την φάση της ελπίδας δεν αργήσαμε να πάμε στην φάση της σταθερότητας. Με τον όρο αυτό εννοούμε τη σταθερή σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύχθηκε εκείνη την εποχή μεταξύ της τότε ελληνικής Κεντροαριστεράς και του μικρομεσαίου επιχειρηματικού κόσμου. Στην πρώτη τετραετία του ΠΑΣΟΚ, 1981 – 1985, υπήρξε η έμπρακτη στήριξη στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Αυτή η εξαιρετικά αισθητή αύξηση του επιπέδου ζωής και η ανάπτυξη της οικονομίας, ώθησε τον κόσμο αυτό να δώσει εκ νέου ψήφο εμπιστοσύνης στο ΠΑΣΟΚ. Έτσι, η Κεντροαριστερά εδραιώθηκε και αποτέλεσε για περίπου τρεις δεκαετίες την πιο αξιόπιστη λύση για τον επιχειρηματικό κόσμο. Από τη δεύτερη τετραετία του ΠΑΣΟΚ 1985 έως το 2010 η κεντροαριστερά εδραιώνεται και η σχέση της με την επιχειρηματικότητα περνά στην φάση της σταθερότητας.
Η μεγάλη ρωγμή στη σχέση Κεντροαριστεράς – μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας
Φυσικά έως το 2009 υπήρξαν διακυμάνσεις και σημαντικές αλλαγές στην κεντροαριστερά αλλά και γενικότερα στην πολιτική. Αυτό είχε ως αφετηρία την ιστορικά πολύ σημαντική αλλαγή εποχής με τον θάνατο του ιστορικού ηγέτη του χώρου, Ανδρέα Παπανδρέου και η διαδοχή του στην πρωθυπουργία και στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ από τον Κώστα Σημίτη. Ο Κώστας Σημίτης σφράγισε την πολιτική του κυριαρχία το 1996, και μαζί με αυτό έφερε ένα νέο ρεύμα στην κεντροαριστερά, μετατρέποντας την από συγκρουσιακή απέναντι στις νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές σε ανεκτική και σε κάποιον βαθμό συναινετική. Η στροφή αυτή του ΠΑΣΟΚ και το άνοιγμα προς τις πιο φιλελεύθερες πολιτικές επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την οικονομική πολιτική του, όμως δινόταν η εντύπωση τα πρώτα χρόνια πως η οικονομία ήταν σταθεροποιημένη. Ωστόσο, αυτό που ακολουθήσε με το κραχ του χρηματιστηρίου αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη ρωγμή στις σχέσεις της Κεντροαριστεράς με τη μικρομεσαία ελληνική επιχειρηματικότητα. Το αποτέλεσμα ήταν το ΠΑΣΟΚ να ηττηθεί στις εκλογές του 2004, πληρώνοντας την πρώτη κρίση εμπιστοσύνης με την ελληνική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, που ανταποκρίθηκε τελικώς σε μια άλλη πρόταση.
Η ανεπάρκεια της οικονομικής πολιτικής της 5χρονης διακυβέρνησης του Κ. Καραμανλή οδηγεί τον λαό και τον μικρομεσαίο επιχειρηματικό κόσμο να ξαναδώσει στην Κεντροαριστερά την ευκαιρία να εφαρμόσει το κατά τα άλλα γνήσιο και ανανεωμένο σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα. Ο Γιώργος Παπανδρέου ως πρωθυπουργός αντί να πράξει αυτό θα βρεθεί αντιμέτωπος με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και θα έχει ως αποτέλεσμα αντί να προσφέρει οικονομικές ανάσες στους μικρομεσαίους επιχειρηματίες, να ψηφίσει και να εφαρμόσει σκληρά μέτρα λιτότητας μέσω του πρώτου μνημονίου. Η υιοθέτηση νεοφιλελεύθερων πολιτικών ακραίας λιτότητα από ένα κεντροαριστερό – σοσιαλδημοκρατικό κόμμα θα αποτελέσει την οριστική έως σήμερα ρήξη του μικρομεσαίου επιχειρηματικού και όχι μόνο κόσμου με το ΠΑΣΟΚ. Ένα φρικτό αποτέλεσμα για την ελληνική επιχειρηματικότητα από την πολιτικής αυτή, ήταν να βάλουν λουκέτο δεκάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις και η ανεργία να αυξηθεί τρομακτικά. Ο προοδευτικός κόσμος γυρίζοντας την πλάτη στο ΠΑΣΟΚ αναζητεί και τελικά βρίσκει στον ΣΥΡΙΖΑ (2012), ένα μικρό τότε κόμμα της λεγόμενης ριζοσπαστικής Αριστεράς μια ελπίδα για να αποκαταστήσει σε κάποιον βαθμό το αίσθημα εμπιστοσύνης. Το έργο αυτό ολοκληρώνεται το Ιανουάριο του 2015 με την ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση και τον επικεφαλής του Αλέξη Τσίπρα στην θέση του πρωθυπουργού. Τελικά, μετά από μια έντονη περίοδο 6 μηνών διαπραγμάτευσης και ενός δημοψηφίσματος, η κυβέρνηση Τσίπρα παρά την προσπάθεια για μια καλύτερη συμφωνία με τους εταίρους, οδηγείται στην υπογραφή του 3ου προγράμματος δημοσιονομική προσαρμογής, κάτι το οποίο σήμαινε, επιπλέον μέτρα λιτότητας και αύξηση φορολογίας.
Η Κεντροαριστερά και το επιχειρείν σήμερα
Έτσι καταλήξαμε στην φάση που ο επιχειρηματικός κόσμος να έχει έρθει σε πλήρη ρήξη με την Κεντροαριστερά καθώς δείχνει πώς έχει έρθει σε ένα τέλμα και δεν έχει καταφέρει να εμπνευστεί κανένα σχέδιο εναλλακτικής οικονομικής πολιτικής. Διότι, τόσο η Κεντροαριστερά όσο και η Αριστερά απέτυχαν πανηγυρικά στον 21ο αιώνα να αποκρούσουν στοιχειωδώς το νεοφιλελεύθερο ρεύμα. Η πρώτη απέτυχε διότι η σοσιαλδημοκρατία έχασε εντελώς την ταυτότητά της και απομακρύνθηκε πλήρως από τις ρίζες της, ενώ είχε ως αποτέλεσμα να ταυτιστεί με τον νεοφιλελευθερισμό και τις πολιτικές λιτότητας, χάνοντας κάθε αξιοπιστία. Και η δεύτερη να χάνει στην πράξη το ηθικό πλεονέκτημα, το οποίο ευαγγελιζόταν πώς είχε, με την περαιτέρω εφαρμογή πολιτικών λιτότητας.
Επομένως, μπορεί κάποιος εύκολα να διαπιστώσει, πως επικρατεί μια κατάσταση στο πολιτικό σκηνικό που μόνο θετική δεν είναι για τον χώρο της ευρύτερης Αριστεράς. Πάνω από ένα έτος τώρα γινόμαστε μάρτυρες ενός πρωτοφανούς κατακερματισμού αλλά και αδυναμίας για παραγωγή πολιτικής από όλες τις προοδευτικές δυνάμεις. Για πρώτη φορά στα χρονικά, είδαμε την αξιωματική αντιπολίτευση να αποκαθηλώνεται και να διασπάται με ρυθμό γεωμετρικής προόδου. Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ από την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα και έπειτα, μετρά 3 διαδοχικές διασπάσεις με ισάριθμα νέα κόμματα να έχουν δημιουργηθεί. Για τα ποσοστά του, έχουμε να κάνουμε με μια δημοσκοπική κατάρρευση σε μικρά μονοψήφια ποσοστά που πλέον δεν αποτελούν ούτε άμεση ούτε έμμεση απειλή για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, ούτε όμως διαπιστώνεται και κάποια προοπτική ανάκαμψης. Όσον αφορά τα κόμματα που προέκυψαν από τις διασπάσεις, μόνο το Κίνημα Δημοκρατίας του Στέφανου Κασσελάκη έχει αποκτήσει μια δυναμική στο επίπεδο για να εισέλθει με σχετική άνεση στην βουλή παρόλο που ο ίδιος ο Σ. Κασσελάκης στοχεύει σε ψηλότερα ποσοστά.
Μην χάσεις: Στέφανος Κασσελάκης για Γαλάζιο Σάββατο: «Η στήριξη ελληνικών προϊόντων είναι θέμα πολιτισμού!»
Όσον αφορά το ΠΑΣΟΚ, η ανάδειξη του στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι ξεκάθαρα συγκυριακή όπως και η αισθητή αλλά όχι θεαματική αύξηση των ποσοστών. Η κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ και η κοινοβουλευτική του πολυδιάσπαση, οδήγησαν σε αυτό το μαθηματικά βέβαιο αποτέλεσμα. Όμως από εκεί και μετά το ΠΑΣΟΚ ασκεί περισσότερο αντιπολίτευση των συναινέσεων παρά μια δυναμική, προγραμματική αντιπολίτευση. Ποιες είναι λόγου χάρη οι διαχωριστικές γραμμές στην οικονομική πολιτική και ποιο διαφορετικό παραγωγικό μοντέλο προτείνει για μια σύγχρονη οικονομία; Αυτά είναι ελάχιστα από τα πολλά θέματα και ερωτήματα που θα έπρεπε να απασχολούν ένα κυβερνητικό κόμμα και φυσικά ένα υποψήφιο πρωθυπουργό, κι αυτό διότι αυτά είναι ζητήματα που απασχολούν και την κοινωνία στο σύνολο της, το πως θα ζήσει καλύτερα.
Ποιοι μιλάνε για την ελληνική επιχειρηματικότητα;
Εφόσον τα δύο κόμματα της Κεντροαριστεράς – Αριστεράς που έχουν κυβερνήσει ήταν απασχολημένα με το διευθετούν τα εσωτερικά τους, είναι φυσικό και επόμενο η κοινωνία να είναι εξαιρετικά δύσπιστη ή και να γυρίζει και την πλάτη στα κόμματα αυτά. Το ερώτημα όμως είναι ξεκάθαρο. Αν όχι τα κυρίαρχα αυτοαποκαλούμενα προοδευτικά κόμματα, τότε ποιοι θα μιλήσουν για το πως θα χτίσουμε ένα νέο εναλλακτικό και αποτελεσματικό παραγωγικό μοντέλο, κάνοντας το αιχμή του δόρατος σε ένα προοδευτικό πρόγραμμα διακυβέρνησης. Έως τώρα ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν παρουσιάσει κάτι ολοκληρωμένο που να αξίζει να το συζητήσουμε.
Η συζήτηση αυτή για την ελληνική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα στον προοδευτικό χώρο γίνεται για την ώρα μόνο σε επίπεδο προσώπων και αυτή πάλι δεν γίνεται οργανωμένα μέσω ενός μόνο μπλοκ. Ένα από τα πρόσωπα που έχουν ανοίξει κατά καιρούς την συζήτηση είναι ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, Αλέξης Τσίπρας μέσω του ινστιτούτο του πριν μερικούς μήνες που οργάνωσε στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά μια ημερίδα για την ελληνική επιχειρηματικότητα και για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο. Ένα ακόμα πρόσωπο το οποίο είναι και αυτό πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, ο Στέφανος Κασσελάκης, έχει δείξει πως έχει ψηλά στην ατζέντα του τα θέματα της οικονομίας. Όσο ήταν επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, είχε κάνει μια ολοκληρωμένη πρόταση για ένα νέο φορολογικό σύστημα καθώς και άλλες παρεμβάσεις μικρότερου βεληνεκούς πάνω στην οικονομία. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και στην ιδρυτική διακήρυξη νέου του κόμματος του, Κίνημα Δημοκρατίας.
Διάβασε: Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα & ελληνική οικονομία – Μία ατζέντα και προάγγελος πολιτικών εξελίξεων;
Οι σχέσεις των δύο αυτών πολιτικών δεν μπορεί κάποιος να πει ότι είναι και οι καλύτερες, άρα το να βρεθεί η τομή να συνυπάρξουν εκ νέου κάτω από την ίδια πολιτική στέγη δεν συγκεντρώνει καμία πιθανότητα. Κι αυτό γιατί, πέρα από όσα συνέβησαν στον ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ όλον αυτό τον καιρό, έχουν και οι δύο την φιλοδοξία να έχουν το ηγετικό ρόλο στην Κεντροαριστερά. Όμως στην παρούσα φάση οφείλουμε να κοιτάξουμε το δάσος αντί για το δέντρο. Όταν η συζήτηση για το πώς θα διαμορφώσουμε μια νέα οικονομική πολιτική μέσα από ένα προοδευτικό παραγωγικό μοντέλο, η συζήτηση δεν γίνεται να πραγματοποιείται μόνο από πρόσωπα. Καμία εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης δεν έχει πετύχει χωρίς να γίνει οργανωμένα, με την κοινωνία παρούσα και πάνω απ’ όλα με αξιοπιστία. Χρειάζεται ένας συνδυασμός προσώπων, πολιτικών, με αίσθημα ευθύνης, να εμπνεύσει, να αφυπνίσει, να πείσει έτσι ώστε να διαμορφωθεί μια νέα κοινωνική πλειοψηφία που όταν έρθει η ώρα θα δηλώσει παρούσα. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και με την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, που όπως είπαμε παραπάνω, αποτελεί την ραχοκοκαλιά την οικονομίας. Όσο οι προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις αλλά και οι ίδιοι οι πολιτικοί δεν το αντιλαμβάνονται αυτό, τόσο ο κόσμος της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας δεν θα πείθεται να εμπιστευτεί εκ νέου την Κεντροαριστερά σε οποιαδήποτε μορφή, και εσχάτως θα αρκείται στη δήθεν ασφάλεια που θα της προσφέρει ο κ. Μητσοτάκης και οι δεξιές νεοφιλελεύθερες πολιτικές γενικότερα.
Διάβασε ακόμη: CES 2025: Η Ελλάδα ανάμεσα στους Innovation Leaders του Global Innovation Scorecard
Ακολούθησε το makeyourway.gr στο Google News